In 1953 overleed Martinus Nijhoff, dichter, maar ook bestuurslid en voorzitter van de adviescommissie voor de kunst van het Prins Bernhard Fonds. Op initiatief van PBF-voorzitter Professor Mr. G.J. Wiarda en na overleg met mevrouw Georgette Nijhoff-Hagedoorn werd twee jaar later als daad van eerbetoon de M. Nijhoff vertaalprijs ingesteld. De prijs gold ‘die vertalingen van dichtkunst, dramatisch werk en verhalend en beschouwend proza in en uit het Nederlands, die zich door hun letterkundige waarde onderscheiden’. Jaarlijks zou een jury een te bekronen werk kiezen, zo mogelijk beurtelings voor een vertaling uit een vreemde taal in het Nederlands en voor een vertaling uit het Nederlands in een andere taal. In Nijhoff’s werk ligt de aanwijzing besloten waarom ter ere van zijn grote nagedachtenis zijn naam juist aan een prijs voor vertalingen werd verbonden. Zijn eigen vertalingen, verschenen als derde deel van zijn Verzameld Werk, vormen een wezenlijk en onafscheidelijk bestanddeel van zijn werk en het is duidelijk dat hij ‘de vertaaltaak hoog en als volkomen waardevol opvatte en met hartstochtelijke drift het vreemde letterkundige kunstwerk, waarmee hij onze litteratuur beoogde te verrijken, tot op zijn laatsten zin en zijn laatste vormnuance doorzocht’. En ‘de maatstaf van zijn keuze, dat het vertaalde werk aan onze eigen letterkunde een nieuwe schoonheid dient toe te voegen, is die, welken de jury voor den vertaalprijs, die zijn naam draagt, ook aanlegt’. Aldus het juryrapport van de eerste jury, die in 1955 onder voorzitterschap stond van Antoon Coolen en verder bestond uit Bert Bakker, Dr. J. Hulsker, Mr. J. Kalff, Mr. E. Straat en Drs. J. Henrick Mulder.
2024 – Paula Stevens voor haar vertalingen uit het Noors
2023 – Ton Naaijkens voor voor zijn vertalingen van poëzie en proza uit het Duits.
2022 – Margreet Dorleijn en Hanneke van der Heijden voor hun vertalingen uit het Turks
2021 – Rokus Hofstede voor zijn vertalingen uit het Frans
2020 – Als gevolg van de coronacrisis bleef de feitelijke prijsuitreiking achterwege. Anna Enquist schreef een Brief aan de prijswinnaars.
2020 – Jacques Westerhoven voor zijn vertalingen uit het Japans
2020 – Irina Michajlova voor haar vertalingen uit het Nederlands in het Russisch
2019 – Jan Willem Bos voor zijn vertalingen uit het Roemeens
2018 – Jeanne Holierhoek voor haar vertalingen uit het Frans
2017 – Karol Lesman voor zijn vertalingen uit het Pools
2016 – Babet Mossel voor haar vertalingen van de Britse en Amerikaanse literatuur
2015 – Hans Boland voor zijn vertalingen uit het Russisch
2015 – Christiane Kuby voor haar vertalingen uit het Nederlands in het Duits
2014 – Hilde Pach voor haar vertalingen van Israëlische literatuur
2013 – Reina Dokter voor haar vertalingen uit het Servo-Kroatisch
2012 – Frans Denissen voor zijn vertalingen uit het Italiaans
2011 – Piet Schrijvers voor zijn vertalingen uit het latijn
2010 – Riet de Jong-Goossens voor haar vertalingen van Zuid-Afrikaanse literatuur
2009 – Marja Wiebes voor haar vertalingen van Russische literatuur
2008 – Birthe Lundsgaard voor haar vertalingen van Nederlandse en Vlaamse literatuur naar het Deens
2007 – Ria van Hengel voor haar vertalingen uit het Duits
2006 – Arthur Langeveld voor zijn vertalingen uit het Russisch
2005 – Annelies Jorna voor haar vertalingen van kinder- en jeugdliteratuur uit het Engels
2005 – Rolf Erdorf voor zijn vertalingen van Nederlandse jeugdboeken in het Duits
2004 – Waltraud Hüsmert voor haar vertalingen van Nederlandse literatuur in het Duits
2003 – Tineke van Dijk voor haar vertalingen uit het Italiaans
2002 – H.J. de Roy van Zuydewijn voor vertalingen van Ilias en Odyssee van Homerus
2001 – Judit Gera voor gehele oeuvre (vertalingen van Nederlandse literatuur in het Hongaars)
2000 – Bertie van der Meij voor vertalingen van moderne Zweedse literatuur in het Nederlands
1999 – Thérèse Cornips voor haar gehele oeuvre, in het bijzonder het werk van Proust
1998 – Anne-Marie de Both-Diez voor vertalingen van Nederlandse literatuur in het Frans
1997 – Gerard Rasch voor vertalingen van Poolse literatuur, in het bijzonder de vertaling van het verzameld werk van Bruno Schulz
1996 – Paul Claes voor vertalingen van poëzie uit verschillende talen in het Nederlands
1995 – Jerzy Koch voor zijn gehele oeuvre (in het bijzonder voor de in 1994 verschenen vertaling van Multatuli’s Max Havelaar)
1994 – Henry Kammer voor vertalingen van Hongaarse literatuur, in het bijzonder van Emlékiratok könyve van Péter Nádas
1993 – René Kurpershoek voor de vertaling van Ada van Vladimir Nabokov
1992 – Helga van Beuningen voor vertalingen in het Duits van modern Nederlands proza
1992 – Wilt Idema voor vertalingen van klassieke Chinese poëzie
1991 – Per Holmer voor vertalingen in het Zweeds van Nederlandse letterkunde
1991 – Gerard Koolschijn voor vertalingen van klassieke Griekse letterkunde
1990 – Béla Szondi voor vertalingen in het Hongaars van Nederlandse letterkunde
1990 – Frans van Dooren voor vertalingen van klassieke Italiaanse letterkunde
1989 – Ad den Besten voor vertaling uit het Duits van gedichten van Friedrich Hölderlin
1988 – Alain van Crugten voor vertalingen in het Frans van Nederlandse letterkunde, met name Het verdriet van België van Hugo Claus
1988 – Frans van Woerden voor vertalingen van het werk van de Franse schrijver Louis-Ferdinand Céline
1987 – Kees Mercks voor vertalingen van moderne Tsjechische letterkunde
1986 – M. d’Hane-Scheltema voor de vertaling van De Satiren van Juvenalis
1986 – Jenny Tuin voor vertalingen van Franse en Italiaanse letterkunde in het Nederlands
1985 – Cornelis Ouwehand voor de vertaling van moderne Japanse Literatuur
1985 – Henrietta ten Harmsel voor de vertaling van Nederlandse zeventiende-eeuwse literatuur in het Engels
1984 – Peter Kaaij voor vertalingen van Duitse literatuur, in het bijzonder Der Butt (De Bot) van Günter Grass
1984 – Rosemarie Still voor de vertaling van Nederlandse poëzie (Lucebert) en Nederlands proza (W.F. Hermans) in het Duits
1983 – August Willemsen voor vertalingen uit het Portugees, met name van Pessoa, Drummond de Andrade, Bandeira en Guimarães Rosa
1983 – Andrzej Wojtaś voor de vertaling van Nederlandse proza in het Pools
1982 – Sjaak Commandeur voor de vertaling van Anthony Burgess’ 1985
1982 – Rien Verhoef voor de vertaling van Anthony Burgess’ 1985
1981 – Erika Dedinszky voor de vertaling van Hongaarse poëzie in het Nederlands
1981 – Tom Eekman voor de vertaling van Russische literatuur
1981 – Philippe Noble voor de vertaling van Du Perrons Het land van herkomst
1980 – Hans van Pinxteren voor de vertaling van Flauberts Salammbô
1980 – Janko Moder voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Sloveens
1979 – Ingrid Wikén Bonde voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Zweeds, in het bijzonder Louis Paul Boon De Kapellekensbaan
1979 – Robert Lemm voor de vertaling van Latijns-Amerikaanse literatuur, met name Alejo Carpentiers Concierto Barocco
1979 – Karel van het Reve voor de vertaling van Russische literatuur, met name de Toergenjew-vertalingen
1978 – Anneke Brassinga voor de vertaling van Nabokovs The Gift
1978 – Júlia Májeková voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Slowaaks
1977 – Niet toegekend
1976 – H.R. Radian voor vertalingen in het Roemeens, met name de Max Havelaar
1975 – Barber van de Pol voor de vertaling van Zuid-Amerikaanse literatuur, met name Cortázars Rayuela
1974 – C.A.G. van den Broek voor de vertaling van onder meer Spaanse literatuur in het Nederlands, met name García Márquez’ Cien años de soledad
1974 – Adrienne Dixon voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Engels, met name Mulisch’ Het stenen bruidsbed
1973 – H.B. Jassin voor de vertaling van de Max Havelaar in het Indonesisch
1973 – Peter Verstegen voor de vertaling uit het Engels van Nabokovs Pale Fire
1972 – E. Kummer voor de vertaling van Célines Voyage au bout de la nuit
1971 – Else Hoog voor vertalingen uit het Engels
1971 – Lode Roelandt voor vertalingen in het Frans, met name de Max Havelaar
1970 – John Vandenbergh voor de vertaling van James Joyce’ Ulysses
1969 – Olga Krijtová voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Tsjechisch
1969 – Marko Fondse voor de vertaling van Russische literatuur
1968 – Ida Gerhardt voor de vertaling uit het Latijn van Vergilius’ Georgica
1968 – Felipe M. Lorda Alaiz voor de vertaling van werk van Nederlandse en Vlaamse schrijvers in het Spaans
1967 – Alexander Brotherton voor vertalingen in het Engels
1967 – Gerrit Kouwenaar voor toneelvertalingen
1966 – Jacob Hemelrijk voor de vertaling van Plautus uit het Latijn
1966 – James Brockway voor de vertaling van Nederlandse literatuur in het Engels
1965 – Ludwig Kunz voor de vertaling van hedendaagse Nederlandse poëzie, met name van Nederlandse Vijftigers en Hugo Claus in het Duits
1965 – Ernst van Altena voor de vertaling uit het Frans van het werk van François Villon
1964 – Giacomo Prampolini voor vertalingen in het Italiaans
1964 – Christiaan N. Lijsen voor vertaling uit het Frans
1963 – Johannes Piron voor de vertaling van moderne Nederlandse poëzie in het Duits
1963 – Charles B. Timmer voor de vertaling van negentiende-eeuwse Russische schrijvers
1962 – Roy Edwards voor de vertaling van Nederlands proza in het Engels
1962 – Adriaan Morriën voor vertalingen uit het Frans
1961 – Gerda van Woudenberg voor Poesia olandese contemporanea
1961 – Evert Straat voor vertalingen van werken van Shakespeare en Euripides
1960 – Francisco Carrasquer voor zijn bloemlezing van Nederlandse poëzie Antología de poetas holandeses contemporáneos
1959 – Bert Voeten voor vertalingen uit het Frans en het Engels, maar vooral de vertalingen van Engelse toneelstukken
1959 – Max Schuchart voor vertalingen uit het Engels, met name Tolkiens The Lord of the Rings
1958 – Dolf Verspoor voor vertalingen van moderne Nederlandse poëzie in het Frans en van Spaanse, Italiaanse en Portugese poëzie in het Nederlands
1957 – H.W.J.M. Keuls voor de vertaling van Dantes La Vita Nuova uit het Italiaans en vertalingen van poëzie van Jules Supervielle uit het Frans
1956 – James S Holmes voor vertalingen van klassieke en moderne Nederlandse dichtwerken in het Engels
1955 – Aleida G. Schot voor vertalingen van Russische negentiende-eeuwse bellettrie
1955 – Bertus van Lier voor de vertaling van Sofokles’ Antigone