Laat deze vrijdag vertaaldag een balansdag zijn. Compensatie. Erkenning. De honderden woorden die niet meer in de krant pasten. Ik ben recensentessayistadviseurredacteurwebredacteurboekverkoper, een schizofreen lezer van eerste en volgende zinnen, een recensent die nooit recht kan doen aan de doordachte vertaalkeuzes die hij als webredacteur publiceert. Maar dat is geen statisch gegeven. Dit is een poging tot vertaalkritiek.
Stijl is de eerste vereiste bij de selectie die de redactie van de Revisor maakt. Een effectieve, verzorgde maar niet te bloemrijke stijl. Als ik over Nederlandse fictie schrijf, probeer ik vanuit de stijl mijn enthousiasme – of niet – te verklaren. Maar als ik over vertaalde fictie schrijf, af en toe voor NRC Handelsblad, of voor Athenaeum.nl, dan sta ik met lege handen, en met amper ruimte om mijn beperkte vakmanschap te laten zien. Wiens stijl, wiens woorden lees ik? Die van de vertaler of van de oorspronkelijke auteur? Beide natuurlijk. Moet ik daar niet iets over zeggen? Op zijn minst moet je citeren.
Maar dan. Het is ongemakkelijk als je bij de koortsachtige roman Als de hond het spoor kruist (2014, Southern Cross the Dog, 2013) van de Chinees-Amerikaanse schrijver Bill Cheng (1984) stuit op een citaat dat zo tegen je stijlopvattingen ingaat dat je niet begrijpt dat je dit boek niet meteen had weggelegd:
De grond zoog zich aan zijn voeten vast toen hij over de dunne modder gleed. De regen beukte omlaag, roffelde op de bomen en geselde de paden. Hij hoorde de kinderen uiteenstuiven – krijsend en giechelend. Hij liep harder, twijgen en bladeren zwiepten tegen hem aan, de warme tinteling gloeide in zijn wangen. Langs de boerderij beet de kiezelweg in zijn voeten.
Een citaat met vaart, zoals Chengs hele roman. Het is beeldrijk, maar niet oorspronkelijk. Er zit een vanzelfsprekendheid aan beukende, roffelende, geselende regen, maar het is niet meer dan een plat-poëtische vrijheid die Cheng (en via hem zijn vertaler Joop van Helmond) hier neemt. Twijgen zwiepen? Natuurlijk. Warme tinteling gloeit? Clichématig waar. Maar als je maar zeshonderd woorden hebt voor een recensie, en je primaire leeservaring was uiterst enthousiast, moet je deze alinea dan in je stuk opnemen? Ik heb het niet gedaan…
…………….. Download hiernaast de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
