VertaalVerhaal.nl

Winnaar van de Vertaalengel 2019

  • Home
  • Over VertaalVerhaal
  • Contact
  • Verhalen
  • Links
Van gebroeders tot broers – Oude Russen in modern Nederlands

Van gebroeders tot broers – Oude Russen in modern Nederlands

Arthur Langeveld

Een verhaaltje van Toon Tellegen over een sprinkhaan die midden in de zomer in een hittegolf jassen probeert te verkopen bleek bijkans onvertaalbaar. Het was mij al opgevallen dat alle deelnemers de sprinkhaan met ‘ krekel’ hadden vertaald, wat toch een heel ander, veel vriendelijker dier is, dan de wat chagrijnige sprinkhaan die in dit verhaaltje optreedt . Het Russische woord voor sprinkhaan, zo bleek, was een collectivum, het roept het beeld op van een wolk sprinkhanen en niet van één dier. En dat was waar het in deze tekst om ging. Dat was nog maar het begin. De sprinkhaan verkoopt jassen en het Russisch heeft geen woord voor ‘jas’. Het enige woord dat erbij in de buurt komt is een leenwoord dat onverbuigbaar is. En aangezien het meervoud in deze tekst essentieel was, kon het niet gebruikt worden. Wel heeft het Russisch afzonderlijke woorden voor regenjas, winterjas, zomerjas, bontjas, zodat de verkoop van ‘jassen’ in het Russisch noodgedwongen werd beperkt tot de verkoop van bontjassen, waarvoor het Russisch het prachtige woord ‘sjoeba’ heeft. Toen de klanten wegbleven zette de sprinkhaan in arren moede een bord in zijn tuin met de tekst: ‘heden zeer koud’. En ook dit bleek in vertaling veel van zijn charme (met dat ‘heden’ dat je alleen nog in reclames van winkels tegenkomt, en dat ‘zeer’ dat niemand eigenlijk meer gebruikt) te verliezen. ‘Vandaag erg koud’, iets anders konden we er niet van maken en dat is toch een stuk minder geestig dan het origineel. Zelfs het Russisch, volgens de meeste Russen toch de enige taal ter wereld waarin je alles kunt uitdrukken, bleek de nodige hiaten te vertonen. Zo werd een verhaaltje over een sprinkhaan die jassen verkoopt een verhaaltje over een krekel die bontjassen verkoopt. Ook leuk maar niet hetzelfde….

…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.

Lezingen Tags: Russisch, hervertalingen, Charles Timmer, realia, Literaire Vertaaldagen, voetnoten, Russische bibliotheek, ABN, onvertaalbaar, Toon Tellegen, Fjodor Dostojevski
  • download pdf: Van gebroeders tot broers

    Arthur Langeveld (1947) was docent Russische literatuur en geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht. Hij vertaalde onder meer Dode zielen van Gogol, Oblomov van Gontsjarov en een aantal kortere werken van Tolstoj. Daarnaast vertaalde hij talrijke moderne schrijvers als Charms, Pilnjak, Astafjev en Makanin. In 2005 verscheen een nieuwe vertaling van Dostojevski's De broers Karamazov van zijn hand, in 2013 gevolgd door De idioot. In 2006 ontving hij voor zijn gehele vertaaloeuvre de Martinus Nijhoffprijs. Dit VertaalVerhaal werd op 12 december 2013 uitgesproken als lezing tijdens de Literaire Vertaaldagen in De Rode Hoed in Amsterdam.

Misschien ook interessant...

Lees herinnering-aan-marko Herinnering aan Marko

Herinnering aan Marko

Aai Prins

Lees Dankwoord bij de aanvaarding van de Amy van Markenprijs 2022

Dankwoord bij de aanvaarding van de Amy van Marken...

Geri de Boer

Lees Botanisten en zwarte kraaien

Botanisten en zwarte kraaien

Nico Groen

← Vertalen uit het Afrikaans – wat zijn de voetangels en klemmen?
Bewegende fragmenten, kritiek in beweging →
  • VertaalVerhaal

    Op deze site vindt u technische verhalen naast grappige anekdotes, diepe literaire bespiegelingen naast lichtvoetige schetsen en weemoedige herinneringen naast wilde impressies. Lees meer

  • Alle Nijhoffprijs-winnaars

    Ons streven is alle dankwoorden te ontsluiten van de vertalers die vanaf 1955 de Martinus Nijhoff Vertaalprijs hebben ontvangen. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft de bijbehorende juryrapporten ter beschikking gesteld.

  • Doneer!

    De verhalen zijn vrij te downloaden en te lezen, maar een donatie stellen we zeer op prijs. Doneer

  • Boeken

    VertaalVerhaal brengt op bescheiden schaal ook boeken uit. Tot nu toe verschenen De hond van Rabelais door Hans van Pinxteren, Cervantes & co door Barber van de Pol en Vertaalkunde versus vertaalwetenschap door Peter Verstegen (papieren uitgaven) en Krullen uit de werkplaats door Marko Fondse (e-boek). Daarnaast bracht Bartho Kriek zijn Literair vertalen als herscheppende kunst bij ons onder.

  • Twitter

    Tweets over "@vertalersvakschool OR literairvertalen OR @vertaalverhaal"
  • Facebook

    Volg VertaalVerhaal ook via Facebook.

Home     Over     Verhalen     Contact     Links

© 2023 VertaalVerhaal.nl