Nergens blijkt ten overstaan van een kunstwerk of een kunstvorm het respect voor de ontvanger vruchtbaar te zijn voor de kennis ervan. Niet alleen dat elke betrekking op een bepaald publiek of de representant ervan afleidt van de weg, zelfs het begrip van een ‘ideale’ ontvanger is in alle kunsttheoretische uiteenzettingen uit den boze omdat deze er enkel toe gehouden zijn het bestaan en het wezen van de mens zonder meer te vooronderstellen. Zo vooronderstelt ook de kunst zelf het lichamelijke en geestelijke wezen van de mens – maar zijn aandacht in geen van haar werken. Want géén gedicht is bedoeld voor de lezer, géén schilderij voor de beschouwer, géén symfonie voor de toehoorders.
Is een vertaling bedoeld voor die lezers die het origineel niet verstaan? Dat schijnt voldoende het rangverschil op het gebied van de kunst tussen beide te verklaren. Bovendien schijnt het de enig mogelijke grond om ‘hetzelfde’ herhaald te zeggen. Wat ‘zegt’ een dichtwerk dan wel? Wat deelt het mee? Heel weinig aan diegene die het verstaat. Het wezenlijke ervan is niet mededeling, niet uitspraak. Toch zou een vertaling die wil bemiddelen niets anders kunnen bemiddelen dan de mededeling – onwezenlijks dus. Dat is dan ook een herkenningsteken van slechte vertalingen. Maar wat er buiten de mededeling in een dichtwerk staat, en ook de slechte vertaler geeft toe dat het het wezenlijke is – geldt dat niet algemeen als het onvatbare, geheimzinnige, ‘dichterlijke’? Wat de vertaler slechts kan weergeven doordat hij – ook dicht? Vandaar komt inderdaad het tweede kenmerk van de slechte vertaling, die men bijgevolg mag definiëren als een onnauwkeurige overbrenging van een onwezenlijke inhoud. Daar blijft het bij zolang de vertaling het zich tot taak stelt de lezer te dienen. Was ze echter voor de lezer bestemd, dan moest het origineel dat ook zijn. Bestaat het origineel niet omwille van de lezer, hoe zou de vertaling dan vanuit die betrekking kunnen worden begrepen?
Vertaling is een vorm. Om ze als zulke te vatten, moet er worden teruggegaan naar het origineel….
…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
