Winnaar van de Vertaalengel 2019

VertaalVerhaal.nl

Nu meer dan 500 verhalen

  • Home
  • Over VertaalVerhaal
  • Contact
  • Verhalen
  • Links
Dankwoord bij de aanvaarding van de Martinus Nijhoffprijs 1981

Dankwoord bij de aanvaarding van de Martinus Nijhoffprijs 1981

Tom Eekman

Toehoorders, u verwacht van mij wellicht een meer algemene, theoretische, geleerde beschouwing over het wezen van het vertalen. Die zal ik u onthouden. Het is waar, de laatste decennia heeft zich een wijdvertakte vertaalwetenschap ontwikkeld, met ontelbare publicaties, met speciale tijdschriften, congressen en alle andere parafernalia. Maar zoals er mensen zijn die de euvele moed bezitten het bestaan of bestaansrecht van de literatuurwetenschap in twijfel te trekken, zo kan men ook de zin van een vertaalwetenschap – die eigenlijk onderdeel van de literatuurwetenschap is – betwijfelen. Het is immers zo dat de vertaler niet op wetenschappelijke gronden, maar als pragmatist de te vertalen tekst tegemoet treedt, uiteraard beseffend dat – zoals Benjamin Jowett het uitdrukte – elke vertaling een compromis is tussen het streven letterlijk en het streven idiomatisch te zijn. Vertalen is geen transponeren, zoals men met een muziekstuk kan doen, want twee talen zijn geen clichés van elkaar, waarbij elk woord of elke uitdrukking precies past op zijn pendant in de andere taal. Vertalen is het voortdurend zoeken naar equivalenten – equivalenten die de betekenis, de gevoelswaarde (onvertaalbaar Nederlands woord!) en de achtergronden van het origineel zo dicht mogelijk benaderen. De licentia poëtica is iets dat dichters oogluikend wordt toegestaan, maar dat voor vertalers een absolute noodzaak is.

Als de vertaler dan geen wetenschapsman is, hij is dikwijls een kunstenaar genoemd. De Russische dichter Zjoekovski ontkende dat, althans voor de prozavertaler, in zijn bekende regel: ‘De prozavertaler is een slaaf, de poëzievertaler een mededinger.’ Men heeft ook wel gezegd dat een vertaling eigenlijk niet meer is dan de glasplaat voor een schilderij; en Nikolaj Gogol prees een vertaling eens omdat die zo helder was dat je het glas helemaal niet zag….

….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. Hier vindt u het bestand in Word en hier kunt u het juryrapport uit 1981 lezen.

Dankwoorden Tags: Nijhoffprijs, Russisch, Russische bibliotheek, Tom Eekman
  • download pdf: Dankwoord Nijhoffprijs 1981

    Tom Eekman (1923-2012) studeerde slavistiek in Amsterdam bij de legendarische hoogleraar Bruno Becker en promoveerde in 1951 op het proefschrift Anton Tsjechov en de Russische intelligentsia. Al in 1946 verscheen zijn eerste vertaling, Tolstoj’s De dood van Ivan Iljitsj. Als een van de weinige Nederlandse slavisten bekwaamde hij zich niet alleen in de Russische, maar ook in andere Slavische literaturen – die van het voormalige Joegoslavië, maar ook die van Polen en Tsjechië. In The Realm of Rime behandelde hij het rijm in de Slavische poëzie. Naast zijn vele vertalingen uit het Russisch (onder meer van Tsjechov, Herzen, Boenin, Mandelstam) verdient zijn vertaling van het Poolse nationale epos Pan Tadeusz van Adam Mickiewicz speciale vermelding. Na enkele jaren aan het mede door hem opgerichte Rusland-instituut en aan het Slavisch Seminarium van de Universiteit van Amsterdam te hebben gewerkt, vertrok hij in 1966 naar Amerika, waar hij hoogleraar Slavische letterkunde aan de UCLA werd. Ook in zijn Amerikaanse jaren bleef hij vertalen en na zijn terugkeer in Nederland in 2000 bleef hij tot het laatst toe actief. Zo maakte hij samen met Aai Prins en Anne Stoffel voor Van Oorschots Russische Bibliotheek een nieuwe vertaling van de verzamelde verhalen van Tsjechov. Kort voor zijn dood verscheen nog zijn vertaling van een reeks verhalen van Jevgeni Zamjatin, In de provincie en andere verhalen. VertaalVerhaal dankt Wouter van Oorschot voor zijn hulp en Milja Eekman voor de toestemming haar vaders dankwoord hier te publiceren.

Misschien ook interessant...

Lees Dankwoord bij de aanvaarding van de Aleida Schot-prijs 1999

Dankwoord bij de aanvaarding van de Aleida Schot-p...

Arthur Langeveld

Lees Dankwoord bij de aanvaarding van de Aleida Schot-prijs 2015

Dankwoord bij de aanvaarding van de Aleida Schot-p...

Madeleine Mes

Lees Dankwoord bij de aanvaarding van de Aleida Schot-prijs 2013

Dankwoord bij de aanvaarding van de Aleida Schot-p...

Kees Jiskoot

← Slechts sukkels saboteren schriften – Over Vang de haas van Lana Bastašić
Laat het los, laat het gaan – Over de vertaling van de musical Frozen →
  • VertaalVerhaal

    Op deze site vindt u technische verhalen naast grappige anekdotes, diepe literaire bespiegelingen naast lichtvoetige schetsen en weemoedige herinneringen naast wilde impressies. Lees meer

  • Alle Nijhoffprijs-winnaars

    VertaalVerhaal heeft alle dankwoorden ontsloten van de vertalers die vanaf 1955 de Martinus Nijhoff Vertaalprijs hebben ontvangen. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft de bijbehorende juryrapporten ter beschikking gesteld.

  • Alle Aleida Schot-prijswinnaars

    Ons streven is alle dankwoorden te ontsluiten van de vertalers die vanaf 1981 de Aleida Schot-prijs hebben ontvangen. De Aleida Schot Stichting heeft de bijbehorende juryrapporten ter beschikking gesteld.

     

  • Doneer!

    De verhalen zijn vrij te downloaden en te lezen, maar een donatie stellen we zeer op prijs. Doneer

  • Boeken

    VertaalVerhaal brengt op bescheiden schaal ook boeken uit. Tot nu toe verschenen De hond van Rabelais door Hans van Pinxteren, Cervantes & co door Barber van de Pol en Vertaalkunde versus vertaalwetenschap door Peter Verstegen (papieren uitgaven) en Krullen uit de werkplaats door Marko Fondse (e-boek). Daarnaast bracht Bartho Kriek zijn Literair vertalen als herscheppende kunst bij ons onder.

  • BLUESKY

    VertaalVerhaal op bluesky
  • Facebook

    Volg VertaalVerhaal ook via Facebook.

Home     Over     Verhalen     Contact     Links

© 2025 VertaalVerhaal.nl