Als ik zeg dat de toekenning van de Nijhoffprijs voor mijn vertalingen uit het Hongaars als een volslagen verrassing kwam, zal dat u waarschijnlijk zeer vals in de oren klinken. Het is een gemeenplaats geworden. Veel prijswinnaars zullen het vóór mij gezegd hebben.
Toch zal de volgende overweging mijn bewering wellicht geloofwaardiger maken. Ik ontvang de prijs voor ‘vertalingen uit een vreemde taal in het Nederlands’. Deze vreemde taal, dames en heren, is mijn moedertaal. Het Nederlands is dat niet… Daarom achtte ik een onderscheiding in deze vorm ten enenmale onmogelijk!
Uiteraard ben ik bijzonder gelukkig met de prijs, waarvoor ik het bestuur van het Prins Bernhard Fonds en de jury dan ook van harte wil bedanken. Minstens zo gelukkig ben ik, achteraf gesproken, met het feit dat ik nooit en te nimmer heb zitten vertalen met het idee dat mij dat ooit misschien nog een prijs zou opleveren. Want ik geloof dat vertalingen die uit een persoonlijke behoefte voortkomen méér kans maken om aan de oorspronkelijke bedoeling – een ootmoedig vertolken van een andere werkelijkheid – te beantwoorden dan wanneer men vertaalt en daarbij allerlei hoogstandjes uitvoert, in de hoop op een beloning.
Taal is een bril waardoor je jezelf en de wereld bekijkt. En als je door omstandigheden gedwongen een vreemde taal op het niveau van de moedertaal moet leren beheersen en vervolgens gebruiken, ga je alles op twee verschillende manieren zien, je wordt twee afzonderlijke personen in hetzelfde lijf. Je kunt daar ziek van worden, onzeker, identiteitsloos, schizofreen.
Je kunt ook proberen om je gekte uit te buiten, door te vertalen en te zorgen dat via je persoon, kennis en talent twee volkeren met elkaars cultuur kennis kunnen maken. Ik koos voor het laatste….
….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. Hier vindt u het bestand in Word en hier kunt u het juryrapport uit 1981 lezen.
