VertaalVerhaal.nl

Winnaar van de Vertaalengel 2019

  • Home
  • Over VertaalVerhaal
  • Contact
  • Verhalen
  • Links
Het vertaalbrein

Het vertaalbrein

Pieter Janssens

Ik heb ooit een reeks van twintig middeleeuwse detectives vertaald, de Cadfael-kronieken van Ellis Peters. Een van de leuke kanten daarvan was, dat je er allerlei allang in onbruik geraakte woorden in tegenkwam, waarvan je wel de betekenis kon achterhalen, maar niet het exacte Nederlandse equivalent.

Zo stuitte ik een keer op het woord ‘the butts’. Ik was het al vaker tegengekomen en dan betekende het altijd ‘de doelen’, in de betekenis van de plaats waar boogschutters oefenen. Maar dat kon het in deze (vage) context niet zijn.

Wat gezoek in Engelse en Engels-Nederlandse woordenboeken leverde niks op en dus zette ik voorlopig maar wat vraagtekens, in de hoop dat de betekenis verderop wat duidelijker zou worden.

En jawel, drie bladzijden verder waren ze nog steeds op ‘the butts’ bezig (het zijn héél bedachtzaam geschreven verhalen), maar nu bleek dat ze die met spaden aan het bewerken waren. Opnieuw naar het verklarend woordenboek en jawel, ‘the butts’ is ook dat deel van een akker dat met de hand moet worden omgespit omdat paard, ploeger en ploeg daar moeten keren.

Dát begrip was ik al vaker tegengekomen, maar toen had de schrijfster het steeds ‘headland’ genoemd, wat ik vertaald had met ‘wendakker’. Ze zou, nam ik aan, wel een reden hebben om het nu anders te noemen en ik vond dat ik dat dan ook moest doen. Maar hoe?

…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst, plus Pieter Janssens Middeleeuws Woordenboek. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het in Word.

Verhalen Tags: Engels, woordenboeken, middeleeuwen, Pieter Janssens, Cadfael, Ellis Peters
  • download pdf: Het vertaalbrein

    Pieter Janssens (1943) rolde eind 1964 per toeval in het vertaalvak toen hij een Duits cowboyboekje in handen kreeg dat in het Nederlands moest worden vertaald. Het resultaat beviel de Vlaamse literair agent Albert Van Hageland blijkbaar goed genoeg om hem meer van dergelijke Duitse, Engelse en Franse pulpromans toe te vertrouwen. Daar kwam even een eind aan toen hij in Nijmegen antropologie ging studeren, maar toen hij een baan voor halve dagen kon krijgen bij een buitendienst van het ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk en tegelijkertijd een vertaling aangeboden kreeg, besloot hij zijn studie te staken en half broodvertaler half ambtenaar te worden. Eind jaren ’70 werd hij hoofd van de Vertaalgroep Bergeijk en enige tijd coördinator van de toelatingscommissie van het Nederlands Genootschap van Tolken en Vertalers, tot hij in 1985 besloot als freelancer volledig op de vertaaltoer te gaan. Sindsdien heeft hij zo’n 350 titels vertaald in uiteenlopende genres, fictie zowel als non-fictie, van reisgidsen tot (middeleeuwse) detectives, van biografieën tot avonturenromans en chicklit. ‘Het vertaalbrein’ verscheen eerder op Pieter Janssens eigen website.

Misschien ook interessant...

Lees Een gelukkige reder

Een gelukkige reder

Nicolette Hoekmeijer

Lees De komische avonturen van grootmoeder Helder en haar hond

De komische avonturen van grootmoeder Helder en ha...

Robbert-Jan Henkes

Lees Hoe zeg je <span>boomer</span> in het Latijn? – In het Vaticaan houden latinisten de taal bij de tijd

Hoe zeg je boomer in het Latijn? – ...

Rosa van Gool

← Het oogsten van oude woorden – Geen ‘detailvondst’ maar een ‘macrovondst’
Dankwoord bij de aanvaarding van de Martinus Nijhoffprijs 1981 →
  • VertaalVerhaal

    Op deze site vindt u technische verhalen naast grappige anekdotes, diepe literaire bespiegelingen naast lichtvoetige schetsen en weemoedige herinneringen naast wilde impressies. Lees meer

  • Alle Nijhoffprijs-winnaars

    Ons streven is alle dankwoorden te ontsluiten van de vertalers die vanaf 1955 de Martinus Nijhoff Vertaalprijs hebben ontvangen. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft de bijbehorende juryrapporten ter beschikking gesteld.

  • Doneer!

    De verhalen zijn vrij te downloaden en te lezen, maar een donatie stellen we zeer op prijs. Doneer

  • Boeken

    VertaalVerhaal brengt op bescheiden schaal ook boeken uit. Tot nu toe verschenen De hond van Rabelais door Hans van Pinxteren, Cervantes & co door Barber van de Pol en Vertaalkunde versus vertaalwetenschap door Peter Verstegen (papieren uitgaven) en Krullen uit de werkplaats door Marko Fondse (e-boek). Daarnaast bracht Bartho Kriek zijn Literair vertalen als herscheppende kunst bij ons onder.

  • Twitter

    Tweets over "@vertalersvakschool OR literairvertalen OR @vertaalverhaal"
  • Facebook

    Volg VertaalVerhaal ook via Facebook.

Home     Over     Verhalen     Contact     Links

© 2023 VertaalVerhaal.nl