Ik heb ooit een reeks van twintig middeleeuwse detectives vertaald, de Cadfael-kronieken van Ellis Peters. Een van de leuke kanten daarvan was, dat je er allerlei allang in onbruik geraakte woorden in tegenkwam, waarvan je wel de betekenis kon achterhalen, maar niet het exacte Nederlandse equivalent.
Zo stuitte ik een keer op het woord ‘the butts’. Ik was het al vaker tegengekomen en dan betekende het altijd ‘de doelen’, in de betekenis van de plaats waar boogschutters oefenen. Maar dat kon het in deze (vage) context niet zijn.
Wat gezoek in Engelse en Engels-Nederlandse woordenboeken leverde niks op en dus zette ik voorlopig maar wat vraagtekens, in de hoop dat de betekenis verderop wat duidelijker zou worden.
En jawel, drie bladzijden verder waren ze nog steeds op ‘the butts’ bezig (het zijn héél bedachtzaam geschreven verhalen), maar nu bleek dat ze die met spaden aan het bewerken waren. Opnieuw naar het verklarend woordenboek en jawel, ‘the butts’ is ook dat deel van een akker dat met de hand moet worden omgespit omdat paard, ploeger en ploeg daar moeten keren.
Dát begrip was ik al vaker tegengekomen, maar toen had de schrijfster het steeds ‘headland’ genoemd, wat ik vertaald had met ‘wendakker’. Ze zou, nam ik aan, wel een reden hebben om het nu anders te noemen en ik vond dat ik dat dan ook moest doen. Maar hoe?
…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst, plus Pieter Janssens Middeleeuws Woordenboek. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het in Word.
