Het is voor mij een verrassing en een enorm grote eer de Martinus Nijhoff Vertaalprijs te winnen. Ik vertaal mijn geliefde Nederlandstalige auteurs al ruim 40 jaar, hoewel die vertalingen voor de val van de Sovjet Unie niet gepubliceerd werden; vanaf de jaren ’90 wel, maar het principe is hetzelfde gebleven: ik vertaal de boeken die ik te mooi vind om onvertaald te laten. Het is een duizelingwekkende ervaring om voor je geliefde bezigheid zo’n hoge onderscheiding te mogen ontvangen.
Tussen 1999 en 2007 hielden we in Sint Petersburg ieder jaar in september een gedichtenavond waarop we onze nieuwe vertalingen van de Nederlandstalige poëzie voorlazen. We noemden het ‘Nijhofflezingen’, niet alleen omdat dit project met de poëzie van Martinus Nijhoff was begonnen, maar ook omdat we wisten dat dé Vertaalprijs, een soort Nobelprijs voor vertalers, naar deze dichter is genoemd.
Ik ben Martinus Nijhoff ook heel dankbaar omdat hij in zijn Awater heel mooi de essentie van literair vertalen heeft geformuleerd. Ik bedoel de beroemde zin ‘lees maar, er staat niet wat er staat’. Men vraagt me vaak over mijn vertaalprincipes. Vroeger vond ik het moeilijk, want ik vertaal maar zonder theoretiseren, net als een mus tsjilpt of een bij zoemt. Maar Nijhoff heeft me geholpen mijn vertaalideaal te verwoorden: vertalen wat er staat zonder dat wat er niet staat, verloren gaat.
Karel van het Reve noemde zich in zijn dankwoord bij de aanvaarding van de Martinus Nijhoffprijs in 1979 ‘een fanatiek aanhanger en verdediger van de mening dat het de taak van de vertaler is om te vertalen wat er staat. Dus niet vertalen wat je denkt dat er zou moeten staan, niet vertalen wat je zelf op die plaats geschreven zou hebben, nee, alleen maar vertalen wat er staat, niets meer, niets minder’. Het klinkt mooi, maar de realiteit is anders….
….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. Hier vindt u het bestand in Word en hier kunt u het juryrapport uit 2020 lezen.
