In 1966 ging Gombrowicz akkoord met mijn indirecte vertaling van zijn werk: ‘Ik geef de voorkeur aan een goede Nederlandse vertaling van mijn werk uit het Duits of Frans boven een middelmatige uit het Pools.’
Toen de nog bij Moussault verschenen tweede druk van Ferdydurke was uitverkocht, wenste Johan Polak voor zijn chique fonds een nieuwe vertaling die in stijl zou aansluiten bij de overige Gombrowicz-vertalingen. Nu deze vertaling tot stand is gekomen, lijkt het een goed moment om mijn wijze van Gombrowicz•vertalen te verantwoorden.
Hoe betrouwbaar kan dit werken naar Duitse en Franse edities zijn? Mijn voor sommigen misschien onverwachte of zelfs aanmatigende antwoord is: in hoge mate betrouwbaar. Waarmee ik iets anders zeg dan: getrouw. Onder getrouwheid versta ik hier ‘letterlijkheid’, een zo groot mogelijke semantische overeenstemming tussen oorspronkelijke taal en vertaling. Het zal duidelijk zijn dat in niet-directe vertalingen, vertalingen die gebruik maken van een tussentaal, nogal wat van die semantische overeenstemming verloren moet gaan. Maar de mate waarín hangt natuurlijk ten sterkste af van de getrouwheid van de vertaling in die tussentaal.
Wel, Gombrowicz heeft in Duitsland een vertaler getroffen, Walter Tiel, die juist in dit opzicht aan hoge normen voldoet. Tiel, een Duitser die dicht bij de Poolse grens heeft gewoond en het Pools bijna als zijn moedertaal kende, heeft niet alleen het complete werk van Gombrowicz vertaald, maar bijvoorbeeld ook Witkiewicz’ Unersättlichkeit en Pankowski’s Matuga kommt. Deze laatste schrijver getuigde, evenals Pszisko Jacobs met wie ik Matuga in het Nederlands vertaalde, dat Tiel een uiterst nauwgezet vertaler is, waarbij vergelijking met het Pools algauw leert dat hij als het maar even kan zelfs de woordvolgorde binnen de zin op de voet volgt. Ik ga in mijn vertalingen dan ook in de eerste plaats uit van het Duits van Tiel….
…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
