Laat ik eens met de titel beginnen. Dat doe ik eigenlijk nooit, want het is me grondig afgeleerd me met de titel te bemoeien. Ooit, lang geleden was ik woedend omdat een uitgever mijn titel op een andere manier had vertaald dan ik in mijn hoofd had. Ik stond te stuiteren. Te foeteren. In de redactieruimte. De uitgever kwam uit zijn kantoor, op het punt naar huis te gaan, en vond mij op zijn weg. Hij zuchtte, laadde zijn tassen op een stoel, ging zelf op een andere stoel zitten en nam de tijd. Toen heb ik begrepen dat marketing net als vertalen stoeien was met woorden, maar dan op een heel andere manier. Een boek positioneren, het in de markt zetten, moet de verkoop bevorderen, en dat doe je niet met woorden die zo dicht mogelijk bij de auteur blijven. Wat ik doe is prima, maar op mijn vakgebied, niet op dat van de reclamejongens. Die framen.
Maar in dit geval, met Der Trafikant, moest ik me toch tegen de titel aan bemoeien. Hoe vertaal je Trafikant, een typisch Oostenrijks woord? Een Trafikant is de eigenaar of uitbater van een Trafik. Het hele boek staat vol met het woord Trafik, en dus moest mijn vertaling wel repercussies op de titel hebben. Of andersom. Volgens Wikipedia is het woord Trafik afkomstig van het Italiaanse traffico, handel, en wordt het al in 1784 genoemd in een schrijven van keizer Joseph II, waarin hij een tabaksmonopolie uitvaardigde. In het Engels werd het boek vertaald als The Tobacconist, de tabakshandelaar of de sigarenwinkel, misschien een beetje vlakke titel. In het Frans werd het Le Tabac Tresniek, want in Frankrijk hebben ze van die vergelijkbare ‘tabacs’, en Tresniek is de Franse transcriptie van Trsnjek, de naam van de uitbater. Maar dat waren voor mij geen werkbare oplossingen. Iemand zei: ‘Laat gewoon staan, een Trafik is een Trafik, dat is onvertaalbaar, en de titel is dan gewoon De trafikant.’ Ja, kan. Maar dan is het hek van de dam. Er is zoveel typisch Oostenrijks in dit boek, dat kan ik ook niet allemaal laten staan…..
…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
