Het is ongetwijfeld technisch mogelijk (hoewel waarschijnlijk niet economisch rendabel) om AI zo te programmeren dat die precies hetzelfde gaat doen als een menselijke vertolker: op een ‘persoonlijke’ manier de stijl van een tekst proberen na te bootsen in een andere taal. Het dubbele auteurschap dat op die manier ontstaat, en dat kenmerkend is voor elke vorm van uitvoerende kunst, is niet voorbehouden aan de mens: er is geen enkele reden om aan te nemen dat een kunstzinnige AI-uitvoering van een oorspronkelijk werk bij voorbaat onmogelijk is. Sterker nog, AI zou net als Tovertaal ook zelf die oorspronkelijke werken kunnen schrijven, misschien wel betere dan wij mensen tot nu toe hebben voortgebracht.
Maar waarom zouden we dat moeten willen? Om de kunst tot in de eeuwigheid te kunnen laten babbelen via een permanente aanvoer van nieuwe content, opium voor het al dan niet elitaire volk? In dat geval heeft kunst niets meer te maken met het eigen geluid – nauw verbonden met de vrijheid van meningsuiting – van een kunstenaar die een manier zoekt om zich te verhouden tot zijn tijd en zijn voorgangers. Willen we machines vanaf nu dezelfde individualiteit en de daarbij horende grondrechten toedichten? Of ruilen we het idee van eigenheid en herkenbaarheid voor het gemak maar gewoon in voor dat van permanent vermaak, waarbij het niet uitmaakt wie het ons voorschotelt, een mens of een machine?
Door taal en literatuur in handen te geven van AI besteden we onze menselijkheid uit aan een algoritme dat geen gevoel, geen levenservaring, geen existentiële angsten en geen verlangens heeft – hoewel het heel goed kan worden geprogrammeerd (of zichzelf kan programmeren) om die na te bootsen. De voor de hand liggende tegenwerping dat we toch zelf ook niets anders dan biologische algoritmen zijn, snijdt geen hout. Taalkundige AI is niet gevaarlijk op dezelfde manier als bijvoorbeeld militaire AI dat kan zijn, maar sluipenderwijs toch even dodelijk, omdat ze iets wat onlosmakelijk met ons mens-zijn verbonden is daarvan losrukt en buiten ons plaatst…
…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
