Het dagboek van Jacob van Lennep uit 1823 lag op tafel. Daaromheen een uitgever, een schrijver, een producer en een literatuurprofessor. ‘Herspellen!’ zei de uitgever. ‘Is dat wel genoeg?’ vroeg de producer. ‘Bewerken’, opperde de schrijver, ‘er gewoon een modern boek van maken.’ ‘Nergens voor nodig,’ zei de professor, ‘het is heus niet zo moeilijk.’ We bleven discussiëren en van mening verschillen, tot ik aanbood drie proeven te geven van dezelfde pagina, één wetenschappelijk uitgegeven, één herspelde tekst en één vertaalde tekst. Een paar dagen later beslisten de uitgever, de schrijver en de producer eensgezind dat de vertaling het glansrijk won. Mijn gesputter hielp niet, en ik ging overstag. Het dagboek werd uitgegeven, en in heel korte tijd waren er drie drukken nodig.
Ik ben lang een tegenstander geweest van ingrijpen in historische teksten. Ik schreef dertien jaar geleden een streng boek over hoe je literatuur uit het verleden hoort uit te geven. Een goede wetenschappelijke editie, zo zei ik, is niet herspeld en zeker niet hertaald, en als je een tekst inkort ben je helemaal van de duivel bezeten.
Inmiddels denk ik daar wel anders over. Als je lezers wil blijven motiveren om teksten uit het verleden te lezen, moet je iets ondernemen. Blijf je star op je wetenschappelijke kont zitten, dan raak je geïsoleerd. De universiteit is geen natuurreservaat waar de zeldzame diersoort die ‘de canonlezer’ heet beschermd moet worden. Je bent wereldvreemd als je denkt dat je studenten met plezier de Camera Obscura, romans van Jacob van Lennep, Sara Burgerhart lezen. De taal stoot af, de oude druk stoot af, de stijl spreekt niet aan, de thematiek is niet toegankelijk.
Maar toch zijn er teksten uit het verleden die wel algemeen gelezen worden…
…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
