Ongeacht de kwaliteit van een eerdere vertaling sta je, of je nu wilt of niet, bij een hervertaling op de schouders van je voorganger. Het zou van grote arrogantie getuigen als je bij het maken van een nieuwe vertaling van een roman de eerdere vertaling consequent zou negeren. Ik heb tijdens het vertalen van Berlin Alexanderplatz voortdurend het werk van mijn voorganger geraadpleegd, waarbij wel gezegd moet worden dat die me voornamelijk liet zien hoe het niet moest, wat vaak leerzamer is en je op betere ideeën brengt dan wanneer je geen vergelijkingsmateriaal hebt.
Het belangrijkste verschil tussen mijn vertaling en die van Rost, is dat ik mijn best heb gedaan om alles wat Döblin schrijft, te vertalen. Ik heb, omissies daargelaten, geen woorden, zinnen of zelfs hele alinea’s weggelaten; voor mij was de tekst van Döblin heilig, of ik die nu helemaal snapte of niet. Deze getrouwheid aan de tekst, of: dit respect voor de schrijver Döblin, stond in alle gevallen voorop. Dit lijkt vanzelfsprekender dan het in werkelijkheid is, simpelweg omdat de stelregel ‘vertalen wat er staat’ niet te handhaven is: vertalen blijft hoe dan ook veranderen – wat dat betreft komt dat andere befaamde vertaaldictum Traduttore traditore (de vertaler is een verrader) een heel stuk dichter in de buurt van de vertaalpraktijk.
Mijn eerste (technische) vertaalregel luidt als volgt: ‘Vertaal letterlijk, tenzij het resultaat geen goed Nederlands is.’ Het moge duidelijk zijn dat deze stelregel even kort en simpel als bijna nietszeggend is…
…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
