Er is nog een gerecht met kip zo te zien, maar Bonnefoy vond vier kennelijk genoeg. Ik dacht al dat er met bietensoep ‘borsjtsj’ bedoeld werd, maar hij heeft het vreemde woord eruit gelaten en gekozen voor de omschrijving. Dat ‘bilkalej’ en ‘verenike’ misschien geen Joodse wortels hebben, is van geen enkel belang, want ze worden in één adem genoemd met een zeer Joods gerecht, de gefilte fisj, en samen met de bietensoep ondergebracht in de Joodse keuken van Centraal Europa. Ik weet opeens dat Bonnefoy de recepten er niet eens heeft bijgezocht, dat doet alleen een vertaalster die overal haar neus in wil steken. Hij had genoeg aan een aantal namen. Dus ik vertaalde: ‘Zo kwam de oude directeur haar de hele maand december opzoeken en bracht Joodse specialiteiten voor haar mee, gefilte fisj, bietensoep, bilkalej en verenike, waarvan de kruidige geuren de lege kamers vulden, maar de smerige stank van haar ziel toch niet konden camoufleren.’ De stank van haar ziel – magisch realisme.
De corrector van de uitgeverij suggereerde om die ‘Spaanse woorden’ met een nootje te verklaren; Bonnefoy gebruikt er meer. Dat heb ik niet gedaan. Ik vond het allang best. De Franse lezer moest het er ook mee doen, dus waarom de Nederlandse niet? Intussen had ik al dingen laten staan die rechtstreeks uit Honderd jaar eenzaamheid afkomstig zijn. Anders had ik me misschien het hoofd gebroken over de vraag waarom de mensen die Margots zoon aan een laatste verhoor onderwerpen, ‘twee goed geschoren mannen’ zijn, ‘allebei in een hemd dat bovenaan met een gouden knoop werd gesloten’. Een gouden knoop? Op bladzijde 88 van de nieuwe vertaling van Honderd jaar eenzaamheid door Mariolein Sabarte Belacortu, staat over Rebeca, het meisje dat met een zak botten bij de Buendía’s aan is komen lopen: ‘Ze herinnerde zich een kale heer in linnen pak en een boord dat was vastgezet met een gouden knoopje…’
Hoe Mariolein Sabarte dat heeft gedaan met García Márquez weet ik niet, maar ik had een heel boek nodig voor ik magisch-realistisch kon vertalen…
…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
