Wat vond u opvallend aan dit boek?
Dit is naar mijn idee de eerste roman waarin Murakami de symboliek goed heeft uitgewerkt. Die zit hem in de tegenstellingen tussen groot en klein: in het jaar 1q84 hangen er twee manen in de lucht, een kleine en een grote; hoofdpersoon Aomame heeft een kleine en een grotere borst; Big Brother tegenover de ‘Little People’; er zijn twee sektes, Voorhoede en Dageraad, de een groot, de andere klein. Dit zegt iets over de manier waarop Murakami de spanning heeft opgebouwd: er is steeds sprake van een grote figuur, met zijn kleinere tegenhanger wachtend in de coulissen. Dat de symboliek nu klopt verrast me, omdat Murakami ooit tegen me zei dat hij zonder vooropgezet plan met schrijven begint. Hij wacht af waar hij uitkomt. Dat verklaart ook waarom veel van zijn boeken een zwak eind hebben. Dan heeft hij zich in de hoek geschreven en weet niet meer hoe hij daar uit moet komen.
Hoe begon u aan deze vertaling?
Om te beginnen zoek ik naar de toon van ‘vertellende stem’. Murakami is een bijzonder serieuze man, maar zijn vertelstem heeft ook in de neutrale stand een licht ironische klank. Dat zie ik aan de woordkeus, aan de herhalingen – hoe Tengo zijn maîtresse steevast ‘mijn oudere vriendin’ noemt, bijvoorbeeld. De grondtoon van de vertaling zou ik ‘onderkoeld ironisch’ noemen.
Toch is ironie geen gangbare vorm van humor, voor Japanners.
Inderdaad, Japanners zijn geneigd om alles letterlijk te nemen, daardoor herkennen ze ironie niet. In de Japanse literatuur komt het stijlmiddel dan ook weinig voor; de enige andere auteur die ik kan bedenken is Junichiro Tanizaki, en bij hem leidde het doorgaans tot veel misverstanden. Waarom het bij Murakami wél werkt….
…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
