Meteen is duidelijk dat de Duitse auteur Bov Bjerg van klare, ritmische taal houdt. Hij gebruikt korte zinnen waarin geen woord te veel staat. Na het vertalen kwam het reduceren van mijn tekst dan ook op plaats twee. Maar tegelijkertijd houdt Bjerg van herhaling. De beginscène komt verderop letterlijk terug, net als meer in het boek. Voorwerpen als de bijl en de muts, ideeën waarover vurig gediscussieerd wordt, maar vooral woorden, stopwoorden en zelfs echte jeukwoorden keren telkens terug. Het handhaven van herhalingen in de vertaling was uiteindelijk dus al even belangrijk als de reductie.
Op basis van de samenvatting hierboven zou de lezer misschien niet verwachten dat Auerhaus een warm en licht boek is, maar dat is het wel. Speels, grappig, rebels en tegelijk confronterend – ze gooien hun kont tegen de krib, het gaat om wat ze met hun leven moeten of willen, om pret maken samen, maar ook om de dood. En er worden verrassende vragen gesteld: kan literatuur je leren leven zoals je kunt leren vliegen in een vluchtsimulator of heeft Frieder gelijk en is literatuur ‘het papier waarmee iedereen zijn reet afveegt’?
Auerhaus is een roman die veel Duitse lezers diep raakte. De ene criticus bestempelde de roman als het verhaal van zijn eigen jeugd, de ander juist als het universele verhaal van dé jeugd, een derde begon over de contrasten tussen platteland en grote stad en tussen jong en oud, en een vierde noemde Bjerg een nieuwe Salinger.
Die verschillende duidingen vond ik frappant. Een roman waar iedereen iets in herkent, is als een portret dat elke toeschouwer aankijkt. Waar komt dat door? Daar moest ik als vertaler achter zien te komen. Het gaat er tenslotte uiteindelijk om dat de vertaling op de Nederlandse lezer hetzelfde effect heeft als het origineel op de Duitse en dus even open is voor interpretatie. Vanwege de reacties op Auerhaus heb ik ondanks de ogenschijnlijke eenvoud van de tekst lang nagedacht over aspecten van de vertaalstrategie. Moeten de personages bijvoorbeeld de taal van de jaren tachtig spreken of juist die van de jeugd van nu?
…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
