Dikwijls vergelijkt de vertaler zich met de uitvoerend musicus, en al mag die vergelijking in beperkte zin dan wel opgaan, naar mijn mening zijn er meer verschillen dan overeenkomsten. (…) Componisten vertalen ook weleens, maar dan heet het orkestreren, en dat is iets fundamenteel anders dan bewerken: de ene scheppend kunstenaar toonzet een compositie van de andere scheppend kunstenaar voor één of meer instrumenten of zelfs groot orkest, waarbij hij het idioom van dat werk op de voet volgt en er in de geest van de oorspronkelijke componist kleur en dimensie aan toevoegt – om het even heel kort samen te vatten. Het resultaat is een, meestal postume vorm van samenwerking tussen twéé scheppende kunstenaars.
Sommige gedichten van de al genoemde Richard Dehmel zijn als liedtekst gebruikt door een aantal componisten, onder wie zijn toen nog jonge tijdgenoot Alexander Zemlinsky. In één daarvan, getiteld Letzte Bitte, smeekt de dichter dat zijn overtocht naar het dodenrijk zacht zal zijn. Dit wil ik u tot slot laten horen, zowel in de oorspronkelijke als in de georkestreerde versie. Eerst het lied van Zemlinsky uit 1907, in 1985 uitgevoerd door bariton Kurt Widmer en pianist Jean-Jacques Dünki. Daarna de georkestreerde versie van Jan van Vlijmen uit 1994, in hetzelfde jaar uitgevoerd door bariton Anton Scharinger en het Concertgebouworkest o.l.v. Riccardo Chailly (het betreft een radio-opname).
Dit is de tekst:
Lege deine Hand auf meine Augen,
dass mein Blut wie Meeresnächte dunkelt:
fern im Nachen lauscht der Tod.
Lege deine Hand auf meine Augen,
bis mein Blut wie Himmelsnächte funkelt:
silbern rauscht das schwarze Boot.
Dit de vertaling van Sjaak Commandeur:
Leg je hand nu langzaam op mijn ogen,
dat mijn bloed als nachtzeenachten donkert:
ginds aan scheepsboord huist de Dood.
Leg je hand nu langzaam op mijn ogen,
tot mijn bloed als hemelnachten flonkert:
zilverig ruist de zwarte boot.
En zo klinkt de muziek:
Zemlinsky – Kurt Widmer en Jean-Jacques Dünki, Letzte Bitte
Zemlinsky – Van Vlijmen, Letzte Bitte
…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. Hier vindt u het bestand in Word en hier kunt u het juryrapport uit 2016 lezen.
