‘In de Orlando furioso is de hoofdpersoon, Angelica, net als de vrouwen in de Middelnederlandse hoofse ridderromans, onbereikbaar, ongrijpbaar. Iedereen is verliefd op deze beeldschone jonkvrouw: koningen, keizers, christelijke vorsten, Moorse vorsten. Ze is zelf een heidense vorstin uit China. Zij gaat voor iedereen op de vlucht, ze wil ze geen van allen. Halverwege het boek wordt ze verliefd op een doodgewone soldaat: Amor straft haar voor haar hoogmoed. Ze ziet die soldaat op de grond liggen en dan schiet Amor gauw een pijl in haar hart. Dan is ze verkocht en gaat ze met die soldaat trouwen. Zo zit de Romeinse mythologie er ook weer in.
Ariosto citeert veel uit de Metamorphosen van Ovidius, maar ook uit de Ilias en de Odyssee. Dat geef ik aan in mijn noten. Dat citeren gebeurde in die tijd veel in de literatuur. Het leefde toen bij het volk. De Italianen kenden die verhalen allemaal. Die vonden dat citeren normaal. Jupiter en al die andere goden en demonen waren gemeengoed. Op de hoven hoorde men dit soort boeken aan of men las ze. Het volk deed dat niet. Dat kon niet lezen. De boekdrukkunst was net uitgevonden. Dat is juist het succes van Ariosto geworden. De eerste versie van zijn Orlando is in 1516 gedrukt. In die eeuw is hij meer dan 140 keer in Venetië herdrukt. Het werd een bestseller. Lange tijd is de Orlando voor kunstenaars net zo inspirerend geweest als Ovidius met zijn Metamorphosen. In 1591 was de Orlando al in Engeland vertaald. Shakespeare heeft een toneelstuk op hem gebaseerd en Händel heeft drie opera’s over hem geschreven. De Ariodante is nu heel erg populair in Nederland, omdat er pas een prachtige uitvoering van geweest is. Die is net op dubbel-cd uitgebracht. Dan heb je de Alcina. En de Orlando is in ’85 uitgevoerd bij de Nederlandse Opera met Jard van Nes in de titelrol. In ons land is de Orlando furioso van Ariosto nooit helemaal op rijm vertaald en daarom is bij nooit populair geworden. In andere landen wel: in Frankrijk, in Engeland, en in Rusland is ie wel vijf keer vertaald. Hier is hij in 1649 een keer in proza vertaald, door Jan Jacobszoon Schippers. Die heeft hem de naam Razende Roeland gegeven. Daarom hebben we die uitdrukking in ons taalgebruik gekregen. Maar niemand heeft zich aan een poëzievertaling gewaagd. Ook Willem Bilderdijk die een groot liefhebber van het boek was, niet. En Nicolaas Beets heeft een paar vertaalde fragmenten gepubliceerd. Nee, ik verwacht niet dat heel Nederland straks met mijn boek onder de arm gaat lopen…..
…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
