Ik hield eens een voordracht uit eigen werk, ik meen in Eindhoven, waarbij ik ook een paar vertalingen voorlas, zowel uit het Russisch als uit het Spaans en Italiaans. Tijdens de rondvraag stelde een verontruste toehoorder dat je uitsluitend poëzie kon vertalen uit een taal die je even goed beheerste als je moedertaal, en dat kon er hoogstens één zijn. Bij navraag bleek hij leraar Latijn en Grieks te zijn, een gegeven dat zijn betoog eigenlijk meteen ontkrachtte.
Natuurlijk moet je weten wat er staat in het origineel, maar een grondige kennis van de brontaal staat niet garant voor een geslaagde weergave; daarvoor is het vermogen vereist er een Nederlands gedicht van te maken. Soms ontstaat een vertaling juist omdat je een bepaald woord moet opzoeken. Je kunt gegrepen worden door een tekst waar je niet alle woorden van kent, terwijl er – om met Gerrit Komrij te spreken – nogal wat Nederlandse gedichten zijn waarvan je alles begrijpt, en die je niks zeggen. De enige regel is meedogenloos geformuleerd door de Engelse dichter en vertaler (en, dat is hier irrelevant, maar als je het weglaat, krijg je gezeur, schilder) Dante Gabriel Rossetti: ‘A good poem should not be turned into a bad one.’
Een verleiding waaraan de vertaler weerstand moet bieden (een enkele keer is die niettemin erg groot), is het mooier maken dan het origineel. Soms kun je niet anders dan een vondst die niet weer te geven is, ter compensatie vervangen door een andere, eventueel in een andere regel, maar je mag de oorspronkelijke dichter niet willen overtreffen…
…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
