Winnaar van de Vertaalengel 2019

VertaalVerhaal.nl

Nu meer dan 500 verhalen

  • Home
  • Over VertaalVerhaal
  • Contact
  • Verhalen
  • Links
Translating Martial and Vergil – Jacob Lowland among the Classics

Translating Martial and Vergil – Jacob Lowland among the Classics

James S Holmes

Rhyme came into European poetry in the early Middle Ages, from India by way of Persian and Islamic poetry. And I’ve always felt that we really shouldn’t use it when translating classical poetry. However, I was led – not I, in this case, because these poems were translated by Jacob Lowland! – Jacob Lowland was misled, perhaps, in the first place, by this beautiful seventeenth-century neo-classical couplet pattern. Now Jacob Lowland, unlike Jim Holmes, loves to rhyme, and so he had a lot of fun doing this. And at a certain point I became convinced that probably rhyme is the right vehicle for dealing with these very taut, witty epigrams of Martial, quite different from the poetry of Catullus. So that perhaps what we need to do, when choosing forms for translating classical poetry, is to approach each poet differently. You can’t reproduce Latin verse forms. We tried it in the sixteenth century, in English, and it just doesn’t work. I don’t think that the many translations of the Iliad and the Odyssey, for instance, into hexameters work. The hexameters get in the way – for me, at any rate. Many have chosen simply to use free verse, but free verse lacks the discipline, it seems to me, that these poets were imposing on themselves. And it is important to suggest that there is such a discipline. For each poet I try to see if I can find a formal principle which will reflect that poet’s style, and I think that I, or Jacob Lowland, was right to decide that Martial needs rhyme.

Well, it was primarily this poem that I wanted to deal with, but since in the photocopying it also worked out that we copied both the Latin and the literal in English and Jacob Lowland’s translations of Number 57 too, we might as well just look at that for a moment. In this case we have a line-for-line correspondence. It’s a shorter verse that Martial is using here, so I, or Jacob, put that into a sort of four-beat, four-accent line, with rhyme – somewhat complicated rhyme. Here is the literal….

…………….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.

Poëzie Tags: rijm, metrum, Latijn, verouderen, klassieke oudheid, homoseksualiteit, James Holmes, register, Catullus, Martialis, Vergilius
  • download pdf: Translating Martial and Vergil

    James Stratton Holmes (1924-1986) was dichter en vertaler, geboren in de VS en in 1950 voor zijn grote liefde Hans van Marle voorgoed naar Nederland verhuisd. Hij publiceerde als James S Holmes en ook onder de pseudoniemen Jim Holmes en Jacob Lowland. Hij was aanvankelijk docent aan het Instituut voor Algemene Literatuurwetenschap van de Universiteit van Amsterdam en later aan de afdeling theoretische vertaalwetenschap. Hij was opsteller van leerprogramma’s voor het Instituut voor de Opleiding tot Vertaler en Tolk, later als Instituut voor Vertaalkunde en nog weer later als Instituut voor Vertaalwetenschap geïntegreerd in de Universiteit van Amsterdam. Mede door zijn toedoen werd de vertaalwetenschap een volwaardige afstudeerrichting. Zijn gezaghebbende artikelen over de theorie van het vertalen verwierven internationale bekendheid en zijn nog altijd te vinden in bronvermeldingen van buitenlandse studies op dit terrein. Samen met Hans van Marle was hij poëzieredacteur van het legendarische Engelstalige tijdschrift Delta, geheel gewijd aan Nederlandse en Vlaamse cultuur, waarin hij met grote regelmaat moderne Nederlandse poëzie vertaalde, met name van de ‘Vijftigers’ en de ‘na-Vijftigers’. Een van zijn grote wapenfeiten was zijn vertaling van Nijhoffs lange gedicht Awater, die ook in het buitenland indruk maakte. Volgens T.S. Eliot zou Nijhoff wereldberoemd zijn geweest als hij niet in het Nederlands maar in het Engels had geschreven en Joseph Brodsky roemde Awater als een van de beste gedichten die hij ooit had gelezen. In 1984 werd Holmes, net als bij de Nijhoffprijs, als eerste buitenlander bekroond met de Vertaalprijs van de Vlaamse Gemeenschap. Zijn onschatbare verdienste als bezorger van Nederlandse poëzie in het Engelse taalgebied werd treffend bekroond toen het Translation Center van Columbia University zijn naam verbond aan een nieuwe prijs voor vertalingen uit het Nederlands: de James S Holmes Award. Holmes was zo goed in Nederland ingeburgerd – ondanks zijn Amerikaanse accent en de zonden die hij tot het einde toe bleef begaan tegen het correcte gebruik van de Nederlandse lidwoorden – dat hij probleemloos zitting nam in allerlei besturen en commissies, zelfs toetrad tot de redactie van het Nederlands-Vlaamse jongerentijdschrift Gard Sivik en meewerkte aan literaire tijdschriften als Litterair Paspoort, De Gids, De Nieuwe Stem, Maatstaf en De Revisor. Vermaard is de ‘workshop poëzievertalen’ die hij jarenlang gaf bij hem thuis aan de Amsterdamse Weteringschans en waarmee hij velen stimuleerde om te gaan vertalen. Ook was hij actief lid van de Nederlandse en Internationale PEN, de Vereniging van Letterkundigen, de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde en de Nationale Unesco Commissie, en daarnaast bestuurslid van de Stichting ter Bevordering van de Vertaling van Nederlands Letterkundig Werk in het Buitenland, het Nederlands Genootschap van Vertalers en de organisatie Schrijvers, School, Samenleving, en erelid van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen. Holmes behoorde tot de vroege aidsdoden in Nederland. ‘Translating Martial and Vergil’ werd opgetekend door Daniel Weissbort en verscheen oorspronkelijk in Translating Poetry – The Double Labyrinth. VertaalVerhaal dankt Suzanne Glémot (University of Iowa Press), Sara Martínez García (SpringerNature) en Liz Dennis (Johnson & Alcock Ltd) voor hun hulp, en Peter van Haasen voor de toestemming de voordracht hier te mogen publiceren. Hierbij zij aangetekend dat VertaalVerhaal in principe alleen Nederlandstalige teksten publiceert, maar in dit geval graag eenzelfde uitzondering maakt als destijds bij de publicatie van Holmes’ dankwoord bij de aanvaarding van de Martinus Nijhoffprijs in 1956.

Misschien ook interessant...

Lees Zonder taal geen leven

Zonder taal geen leven

Mirjam van Hengel in gesprek met Imme Dros (en een beetje Harrie Geelen)

Lees Laat het los, laat het gaan – Over de vertaling van de musical <span>Frozen</span>

Laat het los, laat het gaan – Over de vertaling ...

Erik van Muiswinkel in gesprek met Elsje Jorritsma

Lees De oppergod als pantoffelheld

De oppergod als pantoffelheld

H.J. de Roy van Zuydewijn in gesprek met Marjoleine de Vos

← Vertalen en racisme
Dankwoord bij de aanvaarding van de Martinus Nijhoffprijs 1967 →
  • VertaalVerhaal

    Op deze site vindt u technische verhalen naast grappige anekdotes, diepe literaire bespiegelingen naast lichtvoetige schetsen en weemoedige herinneringen naast wilde impressies. Lees meer

  • Alle Nijhoffprijs-winnaars

    VertaalVerhaal heeft alle dankwoorden ontsloten van de vertalers die vanaf 1955 de Martinus Nijhoff Vertaalprijs hebben ontvangen. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft de bijbehorende juryrapporten ter beschikking gesteld.

  • Alle Aleida Schot-prijswinnaars

    Ons streven is alle dankwoorden te ontsluiten van de vertalers die vanaf 1981 de Aleida Schot-prijs hebben ontvangen. De Aleida Schot Stichting heeft de bijbehorende juryrapporten ter beschikking gesteld.

     

  • Doneer!

    De verhalen zijn vrij te downloaden en te lezen, maar een donatie stellen we zeer op prijs. Doneer

  • Boeken

    VertaalVerhaal brengt op bescheiden schaal ook boeken uit. Tot nu toe verschenen De hond van Rabelais door Hans van Pinxteren, Cervantes & co door Barber van de Pol en Vertaalkunde versus vertaalwetenschap door Peter Verstegen (papieren uitgaven) en Krullen uit de werkplaats door Marko Fondse (e-boek). Daarnaast bracht Bartho Kriek zijn Literair vertalen als herscheppende kunst bij ons onder.

  • BLUESKY

    VertaalVerhaal op bluesky
  • Facebook

    Volg VertaalVerhaal ook via Facebook.

Home     Over     Verhalen     Contact     Links

© 2025 VertaalVerhaal.nl