Montaigne heeft maar één boek geschreven, De essays. Het ontstond in de laatste twintig jaar van zijn leven, tussen 1572 en 1592. Hij schrijft hierin over alles wat in hem opkomt: vriendschap, oorlog, eenzaamheid, ouder worden. Hij is de eerste in de geschiedenis die het eigen ‘ik’ tot onderwerp van zijn schrijven neemt. Hij weet dat dit een ongehoord avontuur is: niemand vóór hem heeft dit aangedurfd: ‘Het is een hachelijke onderneming om een zo grillige gang te volgen als die van onze geest, om door te willen dringen in zijn duistere diepten en inwendige krochten, om zijn bewegingen tot in de kleinste details na te gaan en vast te leggen. (…) Ik bestudeer mijzelf. Ik beschrijf niet mijn handelingen, maar mijzelf, mijn wezen.’
Met het te boek stellen van dit zelfonderzoek wordt hij de uitvinder van het essay. Wat is dat, een essay? De term is afkomstig van het Franse woord ‘essaie’, ik probeer / ik onderzoek. De essays zijn letterlijk pogingen die de auteur doet om zichzelf te leren kennen. Hij beschrijft het ‘ik’ alsof hij een zelfportret schildert, maar wel een portret dat onophoudelijk onderhevig is aan verandering. In het voorwoord zegt hij: ‘Ik portretteer mijzelf’, en later: ‘Ik kan mijn model maar niet laten stilstaan. Hij zwalkt en waggelt in een natuurlijke dronkenschap. Ik neem hem in deze toestand op, zoals hij is op het moment dat ik mijn aandacht op hem richt.’ Deze onbestendigheid weerspiegelt de tijd waarin het werk ontstaat: de veranderlijke mens in een chaotische, drastisch veranderende wereld: ‘Afhankelijk van de omstandigheden en het standpunt dat ik inneem, kan ik alle tegenstellingen in mijzelf ontdekken. Verlegen, brutaal; kuis, wellustig; praatziek, zwijgzaam; ijverig, laks; intelligent, dom; humeurig, opgewekt; leugenachtig, oprecht; kundig, onwetend; zuinig, verkwistend.’
…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
