Als vertaler bevind ik me in een spanningsveld van eisen die van verschillende kanten aan mij gesteld worden. Men zou ook kunnen zeggen dat ik altijd min of meer tussen wal en schip val. Ik heb niet alleen met een tekst te maken, maar ook met de auteur, met de Duitse uitgever, in de gedaante van de lector. Ik heb te maken met de lezer en de criticus, die mijn vertaling in de pers bespreekt. De lector treedt in de meeste gevallen op als advocaat van de ‘leesbaarheid’. Nu zou je kunnen denken dat elke tekst leesbaar is als een recipiënt de leeskunst machtig is. Misschien met dit verschil dat men voor de ene tekst meer moeite moet doen dan voor de andere. Maar zo wordt dat meestal niet geïnterpreteerd. Leesbaarheid staat voor gemákkelijk leesbaar, voor vloeiend taalgebruik, los van hoe hoekig en weerbarstig het origineel ook moge zijn en los van hoeveel inspanning het wellicht van de lezer in het eigen taalgebied vraagt. De auteur wil, op zijn beurt, enerzijds een zo exact mogelijke vertaling (en er zijn auteurs jegens wie men élke aan de doeltaal te wijten afwijking van de uitgangstekst moet verantwoorden), anderzijds wil hij ook in dat andere land graag succes hebben, dus liefst goed worden verkocht. Sommige auteurs zijn daarom meer op de hand van de Duitse lector, anderen hechten meer gewicht aan een adequate vertaling van hun tekst. De criticus heeft meestal geen flauw idee van de manier waarop de tekst die hij bespreekt tot stand is gekomen, maar als iets hem niet bevalt is dat uiteraard de schuld van de vertaler. En de lezer zelf is zich er vaak niet eens van bewust dat er tussen hem en het boek nog een bemiddelaar staat, zonder wie hij het boek niet eens zou kunnen lezen. Maar ook met de lezer houd ik, als vertaler, rekening. Telkens moet er weer een beslissing worden genomen aangaande de oude kwestie, of je de tekst naar de lezer, of de lezer naar de tekst moet begeleiden….
….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. Hier vindt u het bestand in Word en hier kunt u het juryrapport uit 2004 lezen.
