‘Een dichter schreit niet,’ beweerde Martinus Nijhoff. Een vertaler nog veel minder. Een vertaler zit klem tussen de woorden van de schrijver of de dichter. De vertaler heeft geen tijd om te schreien, want eerst moeten de woorden adequaat omgezet, de zinnen netjes in een andere taal omgekleed, en de gedachten zo goed mogelijk weergegeven worden. En dat neemt niet alleen tijd in beslag, maar ook veel aandacht, achtergrondkennis en discipline. Tucht. En ja, ook emoties, maar zonder tranen. Als er tranen bij komen gaat de vertaling mis. Je blijft een nuchtere ambtenaar. En toch: een vertaler is iemand die ergens net zo’n exhibitionist is als een schrijver. Het probleem met de vertaler is dat hij of zij naast dat exhibitionisme ook nog complexen heeft en ‒ tja, eigenlijk ook ‒ een introvert iemand is. Een onmogelijke combinatie: een exhibitionist en een inhibitionist. Maar juist hierom vertaalt zo iemand. Op het spoor van de schrijver voortbordurend schrijft de vertaler zijn eigen verhaal. Door het verhaal van anderen heen. Gelukkig komt het in de mensen die de vertaalde boeken lezen niet op om op grond van de vertaling aan het levensverhaal van de vertaler te denken. Wat de vertaler diep in zijn hart toch jammer vindt, maar tegelijk, zoals ik al zei, ook geruststellend. Een vertaler moet afwezig blijven, want als men het aan de hand van een vertaald boek over de vertaler heeft, is er zeker iets mis met die vertaling. Ik durf de door mij vertaalde boeken in druk ook nooit meer te herlezen. Er zitten zeker honderden kleine dingen in die ik anders had moeten doen of waarvan ik denk dat ze helemaal niet kloppen. Tegelijk smacht ik naar recensies, besprekingen over die bewuste vertaalde boeken. Alsof ik ze zelf geschreven had. Aanmatigend eigen ik me ze allemaal toe. Ze zijn toch ook van mij. Tenminste in mijn eigen taalgebied….
….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. Hier vindt u het bestand in Word en hier kunt u het juryrapport uit 2001 lezen.
