Poëzie vertalen is de wortel. Nee, de ezel. Nee, de wortel: een gedicht is onvertaalbaar tot het tegendeel is bewezen. Dichter Konstantin Balmont (1867-1942), een bevlogen en virtuoos vertaler, schreef: ‘Mag het, en moet het, – uitheemse dichters vertalen? Vanzelfsprekend verdient het de voorkeur om zelf vreemde talen te leren en die dichters in de brontaal te lezen. Maar dat is niet voor iedereen weggelegd. We zijn dus op vertalingen aangewezen, en dichters die meerdere talen beheersen en van vreemde tongen en de zangerige taal der Poëzie houden zullen niet aan vertalen ontkomen. Hier smelten zielsverwantschap en overwinningsdrang samen, je moet met elkaar de eindstreep halen. Een artistiek gelijkwaardige vertaling leveren blijft hoe dan ook een opgave.
Een kunstwerk is in essentie uniek en heeft slechts één verschijningsvorm. We kunnen het alleen bij benadering weergeven. De ene keer maak je een nauwkeurige maar zielloze vertaling, de andere keer vertaal je vrij en de ziel blijft behouden. Maar over het algemeen is een poëzievertaling niets dan een weerklank, een echo, een reflectie. In de regel is de nagalm zachter dan de klank, een echo zwakt de stem die hem opgewekt heeft af, – maar een enkele keer, in de bergen, grotten of gewelven zingt de echo je uitroep zevenvoudig na, en zeven maal zo mooi en krachtig.’ Zulke vertalingen las ik als kind, – door Lermontov, Zabolotski, Pasternak, Achmadoelina.
De roes die je ervaart als het lukt om een subliem gedicht te herscheppen is bedwelmend, ook al weet je dat noch de compositie noch de choreografie aan jou toebehoort. Daar is ineens dat magische licht en het onzegbare wat noch de dichter, noch jij helemaal in woorden konden vangen. Soms is de doeltaal zelfs beter uitgerust voor datgene waar de dichter naar zocht…
….. Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. Hier vindt u het bestand in Word en hier kunt u het juryrapport lezen.
