Winnaar van de Vertaalengel 2019

VertaalVerhaal.nl

Nu meer dan 500 verhalen

  • Home
  • Over VertaalVerhaal
  • Contact
  • Verhalen
  • Links
Laat het los, laat het gaan – Over de vertaling van de musical <span>Frozen</span>

Laat het los, laat het gaan – Over de vertaling van de musical Frozen

Erik van Muiswinkel in gesprek met Elsje Jorritsma

Van Muiswinkel ging in Londen twee keer naar de musical. ‘De live ervaring bleek voor mij van levensbelang. Er is zelfs kans dat ik nog een keer ga kijken, als de hele vertaling voor definitieve “afstempeling” door Disney nog 1 keer door de wasstraat moet.’ Want het proces van Disney is rigoureus. ‘Ze lezen alles wat ik heb vertaald terug in de zogeheten back translation: de terugvertaling. Dan krijg je dus het rare verschijnsel van een letterlijk uit het Nederlands terugvertaalde tekst, die niet meer loopt en niet meer rijmt. Maar het gaat Disney uitsluitend om de inhoud. En ze letten dus op alles, alle lettergrepen en opmaatjes moeten kloppen.

Vaak helpt het nogal als je ergens een lettergreep kan weglaten, maar nee: die noten staan op de bladmuziek en die moeten erin. Er zit iemand bij Disney wiens levensvervulling het is om dat te checken. Ik snap ook wel dat ze daar niet mee kunnen marchanderen, als ze dat laten lopen is het eind zoek: die musicals worden in heel veel talen vertaald.’

Pas als de terugvertaling is goedgekeurd, wordt de tekst afgestempeld voor akkoord. Letterlijk; op iedere bladzijde komt een Disney-stempel.

Het vertalen van musicalhits is soms een taai proces, waar naast noeste arbeid ook de nodige inspiratie voor nodig is, zegt Van Muiswinkel. ‘Kijk, een eindrijmpje, dat moet gewoon kloppen. En vaak moet je beginnen met de laatste regel, omdat dat de grote regel is – daar zit je aan vast. Het heeft geen enkele zin om eerst de rest te vertalen, en dan voor de slotzin opeens te moeten rijmen op -eest of -oost. Dus je begint altijd met de grote refreinzin: Let It Go, Love Is an Open Door, Ain’t Never Had a Friend Like Me.

Dat is een mooi voorbeeld trouwens…

…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.

Interviews Tags: rijm, liedteksten, Engels, hervertalingen, musicals, terugvertalen, Erik van Muiswinkel, Elsje Jorritsma, Walt Disney
  • download pdf: Laat het los, laat het gaan

    Erik van Muiswinkel (1961) is cabaretier, acteur, schrijver en vertaler. Hij studeerde Nederlands aan de Universiteit van Amsterdam en was van 1982 en 1984 redacteur van het studentenweekblad Propria Cures. Hij begon zijn theatercarrière met de cabaretgroep Zak en As, die in 1985 het Leids Cabaretfestival won. Vanaf 1991 schreef en speelde hij in uiteenlopende theaterprogramma’s. Buiten het theater maakte hij naam als acteur en presentator in tv-programma’s als Ook Dat Nog!, Kopspijkers, Studio Spaan en het Sinterklaasjournaal. Hij is vermaard om zijn persiflages – op Anton Geesink, Nelson Mandela, PSV-icoon Harry van Raaij, Willem Oltmans, drs. P. en vele anderen. In 2008 voerde hij actie tegen de Olympische Spelen in China. Naar aanleiding van de controverse rond Zwarte Piet stapte hij in 2015 op bij de Sinterklaasprogramma’s van de NPO. Elsje Jorritsma studeerde rechten in Leiden en intellectueel eigendoms- en mededingingsrecht in Londen. Na een carrière als advocaat was ze kort verbonden aan het VPRO-radioprogramma Argos en stapte toen over naar NRC, waar ze aanvankelijk over economie schreef en nu deel uitmaakt van de kunstredactie. Dit interview verscheen op 16 augustus 2023 in de NRC-serie ‘Zomerzweet’ en VertaalVerhaal dankt deze krant voor de mogelijkheid het hier te publiceren. (Ondanks Van Muiswinkels uitgesproken voorkeur voor een integrale nieuwe vertaling zullen in de Nederlandse musicalversie enkele bekende hits uit Frozen toch te horen zijn in de ‘oude’ vertaling die in 2013 voor de film werd gemaakt. Het gaat onder meer om de wereldhit Let It Go en het duet Love Is an Open Door. ‘Disney wilde de fans geruststellen: deze liedjes, die jullie van voor naar achter meezingen, die blijven hetzelfde.’ Het besluit geldt niet alleen voor de Nederlandse versie van de musical, maar ook bijvoorbeeld in Duitsland en Spanje wordt de vertaling van de liedjes gebruikt die het publiek kent van de filmversie.)

Misschien ook interessant...

Lees De stemmen van Max Porter

De stemmen van Max Porter

Saskia van der Lingen

Lees De troost van hervertalen

De troost van hervertalen

Ralph Aarnout

Lees Een talige vriendschap

Een talige vriendschap

Lette Vos

← Dankwoord bij de aanvaarding van de Martinus Nijhoffprijs 1981
Bijna als familie →
  • VertaalVerhaal

    Op deze site vindt u technische verhalen naast grappige anekdotes, diepe literaire bespiegelingen naast lichtvoetige schetsen en weemoedige herinneringen naast wilde impressies. Lees meer

  • Alle Nijhoffprijs-winnaars

    VertaalVerhaal heeft alle dankwoorden ontsloten van de vertalers die vanaf 1955 de Martinus Nijhoff Vertaalprijs hebben ontvangen. Het Prins Bernhard Cultuurfonds heeft de bijbehorende juryrapporten ter beschikking gesteld.

  • Alle Aleida Schot-prijswinnaars

    Ons streven is alle dankwoorden te ontsluiten van de vertalers die vanaf 1981 de Aleida Schot-prijs hebben ontvangen. De Aleida Schot Stichting heeft de bijbehorende juryrapporten ter beschikking gesteld.

     

  • Doneer!

    De verhalen zijn vrij te downloaden en te lezen, maar een donatie stellen we zeer op prijs. Doneer

  • Boeken

    VertaalVerhaal brengt op bescheiden schaal ook boeken uit. Tot nu toe verschenen De hond van Rabelais door Hans van Pinxteren, Cervantes & co door Barber van de Pol en Vertaalkunde versus vertaalwetenschap door Peter Verstegen (papieren uitgaven) en Krullen uit de werkplaats door Marko Fondse (e-boek). Daarnaast bracht Bartho Kriek zijn Literair vertalen als herscheppende kunst bij ons onder.

  • BLUESKY

    VertaalVerhaal op bluesky
  • Facebook

    Volg VertaalVerhaal ook via Facebook.

Home     Over     Verhalen     Contact     Links

© 2025 VertaalVerhaal.nl