In 1983 kreeg ik van de toenmalige uitgeverij Agathon het verzoek om Life & Times of Michael K van J.M. Coetzee te vertalen, mijn tweede Coetzee-vertaling in een reeks van inmiddels dertien. Omdat Coetzee met deze titel in datzelfde jaar de Booker Prize had gewonnen, wilde de uitgever de vertaling zo snel mogelijk aankondigen. Aan mij dus het verzoek om binnen de kortste keren met een Nederlandse titel op de proppen te komen.
Het klinkt zo gewoon in het Engels, ‘Life and Times’: The Life and Times of Saddam Hussein, Frank Sinatra – His Life and Times, en ga zo maar door. Maar een Nederlands equivalent was en is niet zo gauw voorhanden. Wij hebben ‘Leven en werken’, maar het probleem met Michael K was nu juist dat hij, behoudens enkele weken als hovenier in dienst van de gemeente Kaapstad, nooit gewerkt had.
Diverse andere mogelijkheden passeerden voor mijn geestesoog de revue: ‘Leven en tijden van Michael K’ (onmiddellijk afgekeurd, want te duidelijk herkenbaar als een anglicisme), ‘De wereld van Michael K’ (deed te veel denken aan ‘De wereld van Peter Stuyvesant’, die nu juist een heel andere was en is dan die van Michael K), ‘De levenswandel van Michael K’ (maar levenswandel heeft een zedelijke connotatie) en ‘Handel en wandel van Michael K’ (te ‘grappig’).
Toch brachten de laatste drie opties mij uiteindelijk op de oplossing waar ik destijds volledig achter stond en nu nog steeds achter sta: Wereld en wandel van Michael K. Dat klonk (en klinkt) in mijn oren bijna net zo als een staande uitdrukking als ‘Life and Times’, het verloren binnenrijm van de Engelse titel werd goedgemaakt door een alliteratie en de vlag dekte de lading, omdat Michael achter een provisorische rolstoel waarin hij zijn moeder heeft gezet door zijn wereld wandelt, die van Zuid-Afrika onder het apartheidsregime.
De vertaling heeft inmiddels heel wat herdrukken beleefd bij verschillende uitgevers en altijd, zo prijs ik mij gelukkig, onder diezelfde titel.
…………….. Als u dit verhaal ook wilt downloaden, kunt u rechtsboven klikken voor de PDF-versie.
