De Nijhoffprijs krijgt ze voor Juvenalis, maar Ovidius is haar grote liefde. In de jaren tachtig werkt ze zo’n acht jaar aan diens Metamorphosen, een verzameling van ruim 130 bestaande mythen, waar Ovidius volgens haar op ‘bijna een arrogante manier’ mee omsprong door ze aan te passen aan zijn eigen thema: alles is voortdurend in verandering. In Alles altijd anders: Over Ovidius schrijft d’Hane-Scheltema: ‘Hij koos wat hem beviel, veranderde details, gaf aan menig verhaal een vaak totaal andere betekenis, vervormde personages, en bracht steeds vaker spiegelingen of paradoxen aan.’
Ovidius beschreef dus niet alleen de metamorfoses van stervelingen die (vaak) worden gestraft voor hun hoogmoed of van goden die zich vermommen om hun zin te krijgen, ook de canon zelf onderging in zijn handen een gedaanteverwisseling. Met als onbedoeld gevolg dat menig hedendaags lezer van de Metamorphosen een vertekend beeld heeft van de antieke mythologie.
Zelf geniet ze van de labyrintische constructie, waarin Ovidius verhalen van verschillende lengte met elkaar verbindt (‘Jupiter achtervolgt Io niet eerst honderdtwintig verzen lang zoals Apollo met Daphne deed, maar komt, ziet en overwint het meisje binnen vier regels’), van de manier waarop hij een bekend verhaal als dat van Medea nieuwe inhoud geeft door van haar een vrouw te maken ‘die zelf gaat nadenken’, en van magistrale beelden als dat van de Zonnewagen die elke dag opnieuw door de Zon langs het firmament wordt geleid. ‘Het eerste stuk is steil, de frisse paarden klimmen ’s ochtends / met moeite daarlangs op. Het midden vormt de hemeltop / vanwaar het neerzien op de zee en aarde míj zelfs dikwijls / angsten bezorgt; dan bonkt mijn hart van sidderende vrees. / Het laatste stuk daalt snel; dat eist een vastberaden stuurman. / Tethys, die mij beneden opvangt in haar watervlak,/ staat vaak nog angsten uit dat ik vooroverklap en neerstort,’ zo beschrijft de Zon het duizelingwekkende parcours aan zijn zoon Phaëthon, die koste wat kost de wagen een keer wil besturen en – zoals gevreesd – de aarde in brand zet en haast volledig verwoest.
Op de vraag hoe ze de vertaling van haar magnum opus aanpakte legt ze uit dat ze steeds twee à drie regels in haar hoofd had en net zo lang puzzelde tot ze precies het juiste woord had gevonden dat soepeltjes meebewoog in het ritme van de zin…
…..Download rechtsboven de PDF voor de volledige tekst. Als uw voorkeur uitgaat naar Epub-formaat, kunt u het bestand downloaden door hier te klikken. En hier vindt u het bestand in Word.
